Cofio Santes
Croeso i fis Chwefror! "White rabbits, white rabbits," fel y bydde Grav yn ei ddweud ar ddiwrnod cyntaf mis newydd.
Mae heddiw yn ddydd Sant Brid, neu Bridget, yn Iwerddon ac felly yn Å´yl San Ffraid yma yng Nghymru.
Cyn iddi ddod yn santes Gristnogol, un o'r hen dduwiesau Celtaidd oedd Brid, fel Rhiannon a Modron - yn wir, mae'r chwedlau Gwyddelig yn honni mai hi oedd berchen ar y Twrch Trwyth.
Roedd ei dydd gŵyl yn achlysur pwysig iawn yn y dyddiau cyn-Gristnogol, ac yn cael ei gysylltu â gobaith am ddyfodiad y gwanwyn.
Câi ei ystyried yn ddiwrnod cyntaf y gwanwyn, coeliwch neu beidio - er nad oedd hi'n teimlo lawer felly wrth i mi grafu'r rhew oddi ar y car y bore ma!
Diwedd y gaeaf
Dyma'r diwrnod hefyd, yn ôl yr hen grefydd, y byddai pobl yn gallu gweld a oedd diwedd y gaeaf gerllaw.
Os oedd yr hen wraig hyll Calach (Cailleach), yn penderfynu dod allan i gasglu coed tân, a hithau'n ddiwrnod braf a heulog, yna byddai o leiaf chwe wythnos o aeaf caled eto i ddod.
Ond ar ddiwrnod o dywydd gwael, prin fyddai gobaith y gwelid y Galach am ei bod yn dal i gysgu, ac roedd hynny'n newyddion da - roedd yr hirlwm ar fin dod i ben.
Dyma wreiddyn Groundhog Day yn yr Unol Daleithiau, sy'n cael ei ddathlu fel arfer ar yr ail o Chwefror, diwrnod Gŵyl Fair y Canhwyllau, neu Candlemass Day - diwrnod arall a gysylltir â Brid, Bridget neu Ffraid, a diwrnod a gafodd ei amsugno gan Gristnogion cynnar i fod yn un â diwrnod Puredigaeth Mair - 40 niwrnod ar ôl geni Iesu.
Onid yw hi'n rhyfedd cynifer o'r hen wyliau paganaidd hyn sydd wedi cael ei cymhwyso gan Gristnogaeth ar hyd y canrifoedd - dydyn ni ddim yn deall arwyddocâd llawer o'r pethau sy'n digwydd weithiau ond mae atgof neu gysgod ohonynt yn dal i barhau er i'r ystyr gwreiddiol fynd yn angof.
O chwith
Ond hanner ffordd rhwng y Nadolig a'r Pasg, tybed nad y ffordd arall y mae'r cymhwyso'n digwydd ar hyn o bryd? Ein gwyliau Cristnogol pwysig yn cael eu troi'n wyliau masnachol?
Aeth y Nadolig yn 'ŵyl y siopa gorffwyll' a 'gŵyl y siocled ymhob twll a chornel' fydd y Pasg os na wnawn ni sy'n Gristnogion ddal i atgoffa pobl o'r gwir ystyr.
Mae digon o resymau dros ddathlu bob dydd. Mwynhewch eich Chwefror!
