ÃÛÑ¿´«Ã½

Explore the ÃÛÑ¿´«Ã½
This page has been archived and is no longer updated. Find out more about page archiving.

LLUN
17eg Tachwedd 2014
Hygyrchedd
Geiriau Yn Unig

ÃÛÑ¿´«Ã½ ÃÛÑ¿´«Ã½page
ÃÛÑ¿´«Ã½ Cymru

Ymateb

Cymorth

Wedi mwynhau'r ddalen hon?
Anfonwch hyn at gyfaill!

Ìý
Cofio...?
Gareth Edwards Dyma 1978
Y penawdau, y pethau, y bobl...
Gareth Edwards yn ymddeol

Clicwch ar bwnc:

Cymru
Y Byd
Cerddoriaeth
Celfyddydau
Ffilmiau
Teledu a Radio
Chwaraeon
Gwyddoniaeth
Ffordd o Fyw
Marwolaethau

CYMRU

  • Cafodd 17 o bobl gyfanswm o 120 o flynyddoedd o garchar am eu rhan mewn cylch cyffuriau yn ardal Llanbed a Thregaron. Roedd cyrch yr heddlu, Operation Julie, wedi chwalu'r system oedd yn cyflenwi hanner LSD y byd.

  • Am y tro cynta', cafodd Undeb Amaethwyr Cymru ei gydnabod gan y Llywodraeth, er gwaetha' gwrthwynebiad yr NFU - o hynny ymlaen byddai'n cael ei gynnwys mewn trafodaethau. Ysgrifennydd Cymru, John Morris, oedd un o swyddogion cynta'

  • Cynhaliwyd achos llys Blaenplwyf - gyda chyhuddiad o gynllwyn yn erbyn Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith ac arweinydd y Grŵp Darlledu. Cafodd ef, Rhodri Williams, ei 'herwgipio' gan 66 o bobl amlwg cyn dechrau'r achos a bu raid cynnal ail achos ar ôl i'r rheithgor cynta' fethu â chytuno.

  • Ond, cyn diwedd y flwyddyn, o'r diwedd, heb ragor o oedi, cafwyd addewid pendant, pendant, pendant y byddai yna Sianel Gymraeg ... ond roedd rhagor i ddod cyn sefydlu S4C.

  • Cafwyd bygythiad i draethau Cymru gyda llongddrylliad y Christos Betas ger Aberdaugleddau. Yn y diwedd, gwacawyd y llong a chafodd ei hanfon i waelod y môr yr ochr draw i Iwerddon. (Roedd pryder rhyngwladol hefyd pan suddodd yr Amoco Cadiz ger glannau Llydaw).

  • Wrth i'r llywodraeth Lafur frwydro i ddal ati, heb fwyafrif, a heb gytundeb gyda'r Rhyddfrydwyr, llwyddodd ASau Plaid Cymru i ennill mesur i roi iawndal i chwarelwyr oedd yn diodde' o glefyd y llwch.

  • Roedd hi'n flwyddyn dechrau nifer o bethau ... Cymdeithas Edward Llwyd, i naturiaethwyr Cymraeg ... Cymorth i Fenywod yng Nghymru i warchod merched rhag trais yn y cartref ... ÃÛÑ¿´«Ã½ Cymru/Wales yn rhanbarth cenedlaethol o fewn y ÃÛÑ¿´«Ã½ ... dechreuodd Cyfarwyddwr cynta'r Eisteddfod Genedlaethol ar ei waith ... prynwyd Nant Gwrtheyrn i droi'r pentre'n ganolfan iaith.

  • Bu protestio i achub cerrig - Cerrig Cromlech enwog Bwlch Llanberis. Roedd Cyngor Gwynedd eisiau torri rhan ohonyn nhw er mwyn lledu'r ffordd.

  • Aeth darpar arweinydd y Blaid Lafur, Neil Kinnock, i drafferth ar ôl condemnio polisi iaith ac ysgolion Cyngor Sir Gwynedd. Yn benodol, fe awgrymodd - yn anghywir - fod athrawon ym Môn yn gwrthod gadael i blant fynd i'r tÅ· bach os oedden nhw'n gofyn yn Saesneg.

  • Am ychydig, fe fu dychryn yn ardal Machynlleth wrth i'r heddlu ddatgelu eu bod yn chwilio yno wrth geisio datrys achos llofruddiaeth a fachodd y penawdau - llofruddiaeth y ferch fach Genette Tate o Ddyfnaint.

    Y BYD

  • O'r diwedd, ar ôl blynyddoedd o ymrafael, cafwyd cytundeb i roi annibyniaeth i Rhodesia yn 1980 ... dan yr enw newydd, Zimbabwe.

  • Dechreuodd y flwyddyn gyda streic dynion tân - bu raid defnyddio hen beiriannau tân y fyddin, y green goddesses, i lenwi'r bwlch.

  • Hon oedd blwyddyn y tri Phab - bu farw Pawl I ac, o fewn misoedd, ei olynydd, Ioan Pawl I. Y trydydd oedd Karol Wojtyla, Ioan Pawl II, a fu yn y Fatican hyd 2005.

  • Dechreuodd y protestiadau budr yng Ngharchar y Maze yng Ngogledd Iwerddon, pan oedd carcharorion yr IRA yn gwisgo dim ond blancedi ac yn taenu carthion hyd waliau eu celloedd.

  • Aeth y wobr Nobel am Heddwch i arweinwyr yr Aifft ac Israel, Anwar Sadat a Menachem Begin, oherwydd eu cytundeb heddwch.

  • Gorffennodd y flwyddyn gyda thrychineb ryfedd yn Jonestown, Guyana, pan weithredodd mwy na 900 o aelodau o sect grefyddol gyda'i gilydd i gyflawni hunanladdiad.

  • Cafwyd trychinebau mawr, gyda 25,000 yn marw mewn daeargryn yn Iran, a 377 mewn tân sinema yn yr un wlad. Lladdwyd 170 pan ffrwydrodd lorri'n llawn o nwy hylif yn Sbaen.

  • Daeth papur newydd y Daily Star i'r strydoedd, ond diflannodd y Times a'r Sunday Times am fisoedd, oherwydd anghydfod diwydiannol.

  • Daeth y flwyddyn i ben gyda streiciau'r Winter of Discontent, pan gafwyd cyfyngiadau ar fara, hyd yn oed, oherwydd prinder - gwnaeth y Prif Weinidog, James Callaghan, gamgymeriad anferth trwy beidio â galw etholiad yn hydref 1978, er fod y cytundeb â'r Rhyddfrydwyr wedi dod i ben.

    CERDDORIAETH

  • Ar ôl lot o ddyfalu a phwysau gan y ffans, cyhoeddodd y band Edward H. Dafis eu bod nhw'n ail-ddechrau ... a dyna a ddigwyddodd i roi dwy flynedd arall o rocio.

  • Cyhoeddwyd un o albwms gorau'r iaith - Hen Wlad fy Nhadau, gan Geraint Jarman a'r Cynganeddwyr. Ond, ddiwedd y flwyddyn, cyhoeddodd y gitarydd, Tich Gwilym, ei fod yn ymuno â'r band Saesneg amlwg, Racing Cars.

  • Roedd Y Trwynau Coch yn dal i ddenu sylw, trwy gyfuniad o ganeuon da a marchnata clyfar. Daeth eu sengl Merched Dan Bymtheg allan, gyda llun merch mewn sgert fer (iawn) ar y clawr.

  • Ffurfiodd dau fand blaengar - Eliffant, gyda Geraint Griffiths yn canu a Jîp, dan ysbrydoliaeth John Gwyn (Brân gynt) a'r canwr, Endaf Emlyn.

  • Cafwyd opera roc Dic Penderyn yn y theatrau, gyda Dyfed Tomos yn y brif ran. Roedd y geiriau gan Rhydwen Williams a'r gerddoriaeth gan Meic Stevens.

  • Ymhlith y recordiau cofiadwy eraill:
    Amser Cau - Hergest
    Wodw! - Shwn
    Potel Fach o Win - Traed Wadin
    Dôf yn ôl - Tecwyn Ifan
    Torth o Fara - Mynediad am Ddim
    Gwrach y Nos - Brân
    Mynd i arall fyd - Beca
    Rosalind a Myrddin - Rosalind a Myrddin

  • Yn Saesneg ...

  • Daeth y Sex Pistols i ben i bob pwrpas ar ôl i Johnny Rotten adael. Yn ddiweddarach, ceisiodd Sid Vicious ladd ei hunan.

  • Daeth Bob Geldof i'r amlwg am y tro cynta' gyda'r Boomtown Rats.

  • Er nad aeth i rif 1, mae'r unawd sax ar Baker Street gan Gerry Rafferty yn un o synau mwya' cofiadwy'r flwyddyn.

  • Arhosodd Mull of Kintyre a'i bagbibau yn rhif 1 trwy gydol mis Ionawr. Rhifau 1 eraill y flwyddyn oedd:

    Uptown Top Ranking - Althia a Donna
    Figaro - Brotherhood of Man
    Take a Chance on Me - Abba
    Wuthering Heights - Kate Bush
    Matchstalk Men and Matchstalk Cats and Dogs - Brian/Michael
    Night Fever - Bee Gees
    Rivers of Babylon - Boney M
    You're the One That I Want - Travolta/Newton-John
    Three Times a Lady - Commodores
    Dreadlock Holiday - 10cc
    Summer Nights - Travolta/Newton-John
    Rat Trap - Boomtown Rats
    Do Ya Think I'm Sexy - Rod Stewart
    Mary's Boy Child - Boney M

    CELFYDDYDAU

  • Roedd hi'n flwyddyn y cylchgronau yng Nghymru:
  • Lansiwyd Pais gan Gyhoeddiadau Mei yn gylchgrawn i ferched.
  • Ymddangosodd y rhifyn cynta' o'r cylchgrawn pop, Sgrech.
  • Aeth y newyddiadurwr Hefin Wyn ati i gyhoeddi cylchgrawn amrywiol, Curiad.

  • Ond daeth y comic plant, Hebog, i ben, oherwydd diffyg arian. Y bardd a'r arlunydd, Gerallt Lloyd Owen, oedd y tu cefn iddo.

  • Eto, ym myd y cylchgronau, daeth Jennie Eirian yn Olygydd Y Faner, gan anelu at fywiogi'r hen gylchgrawn a meithrin cyfranwyr newydd.

  • Roedd mudiad Adfer yn boicotio Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd, oherwydd ei bod i y tu allan i'r Fro Gymraeg.

  • Doedd dim Cadeirio yn yr Eisteddfod honno, ond camodd y canwr opera, Geraint Evans, i'r bwlch a chael cymeradwyaeth fyddarol ar ôl canu Y Marchog. Aeth y Goron i Sion Eirian, un o'r enillwyr ieuenga' erioed, a'r Fedal Ryddiaith i Harri Williams am nofel Y Ddaeargryn Fawr.

  • Yn Eisteddfod yr Urdd yn Llanelwedd, aeth y Gadair i'r darpar brifardd, Robin Llwyd ab Owain, y Goron i Cathryn Gwynn (a oedd yn dilyn ei mam trwy gyflawni'r gamp) a'r Fedal i Gwyneth Lewis am yr ail flwyddyn yn olynol.

  • Doedd yr un gerdd o gwbl yn llyfr barddoniaeth y flwyddyn - roedd yr athro cynganeddol, Roy Stephens, wedi defnyddio cyfrifiadur i lunio rhestrau o eiriau sy'n odli ar gyfer Yr Odliadur. Bellach, does yr un bardd yn mentro i Ymryson hebddo.

  • Llyfr cerddi'r flwyddyn oedd Storom Awst, ail gyfrol y Prifardd Dic Jones, cafodd y nofelydd Jane Edwards wobr Tir na n'Og am lyfr i blant, Miriam, ac ymhlith llyfrau cofiadwy eraill y flwyddyn roedd Beibl y Plant Mewn Lliw, Dyddiadur Dyn Dwad, I Hela Cnau (nofel Marion Eames am ardal Lerpwl), Tician, Tician, John Rowlands (perffaith i chwarae gêm o geisio adnabod pobol go iawn), nofel hanesyddol J.G. Williams, Betws Hirfaen, a champwaith hanesyddol Gwyn Alf Williams, The Merthyr Rising.

  • Dwy ddrama'r flwyddyn oedd Y Tŵr gan Gwenlyn Parry, gyda'r pâr priod, John Ogwen a Maureen Rhys yn actio pâr priod, a Y Cadfridog, drama ddadleuol gan Meic Povey gydag awgrym o gariad gwrywgydiol.

  • Ar ôl bwlch o 18 mis, cyhoeddwyd y byddai'r cylchgrawn amharchus Lol yn ymddangos erbyn y Nadolig, gyda'r bwriad o'i gyhoeddi dair gwaith y flwyddyn.

    TELEDU

  • Dechreuodd HTV ddybio ffilmiau enwog i'r Gymraeg, gan gynnwys un o ffilmiau Dracula, Peter Cushing, a'r ffilm gowboi, Shane. Yn anffodus, roedd llais Shane yn eiddo i Robin Gruffydd, yr actor oedd hefyd yn actio dyn merchetaidd yn y gomedi Glas y Dorlan.

  • Bu rhaid gohirio un rhaglen o'r gyfres bop Twndish oherwydd fod yr iaith yn rhy gry' ar gyfer nos Sul. Y perfformiwr pync, Dr Hywel Ffiaidd (Dyfed Tomos) oedd ar fai.

  • Roedd Hawkmoor ar ÃÛÑ¿´«Ã½ 1, gyda John Ogwen yn actio rhan y lleidr da, Twm Sion Cati. Jane Asher oedd y 'diddordeb benywaidd'.

  • Gwnaed arolwg o wylwyr teledu Cymraeg - roedd ...
  • 68% o siaradwyr Cymraeg yn gwylio rhaglen newyddion HTV, Y Dydd
  • 61% yn gwylio rhaglen gylchgrawn newyddion y ÃÛÑ¿´«Ã½, Heddiw
  • 57% yn gwylio'r ddrama wythnosol, Pobol y Cwm
  • ... ac erbyn hyn, roedd 77% yn berchen ar radio VHF ac, felly, yn gallu clywed rhaglenni Cymraeg.

  • Yn Saesneg, dechreuodd yr opera sebon i bobol ifanc, Grange Hill - y dyfeisydd oedd Phil Redmond, a fyddai hefyd yn creu Hollyoaks a Brookside. Ond sioe fwya' llwyddiannus y flwyddyn oedd Wonderwoman, gyda Linda Hamilton, y cyn-Miss USA.

    FFILMIAU

  • Daeth yr actor Cymraeg, Ian Saynor, yn enwog wrth actio gyferbyn â seren Hollywood, Katherine Hepburn, yn yr ail fersiwn ffilm o The Corn is Green, drama Emlyn Williams am fygythiad i foddi pentre' yng Nghymru. Cafodd ei ffilmio yn ardal Betws y Coed yn 1978 a'i rhyddhau yn 1979. Roedd Bryn Fôn hefyd yn y cast.

  • Un o ffilmiau mwya' dirdynnol y flwyddyn oedd Midnight Express am hanes Sais ifanc a gafodd ei garcharu yn Nhwrci am smyglo cyffuriau.

  • Crês y flwyddyn oedd Grease, gyda John Travolta ac Olivia Newton John yn mynd yn ôl i'r 1950au yn America am stori garu a chaneuon anodd eu hanghofio.

  • Y prif enillydd yn seremoni'r Oscars oedd The Deer Hunter, astudiaeth o effaith rhyfel Fietnam ar dre' fechan, gyda Robert de Niro a Meryl Streep.

  • Gwnaeth Marlon Brando ymddangosiad prin yn Superman, gyda Christopher Reeve yn y brif ran.

    CHWARAEON

  • Coron Driphlyg driphlyg - Enillodd Cymru y Gamp Lawn am y tro ola' tan 2005, gan gipio'r Goron Driphlyg hefyd am y trydydd tro o'r bron. Ond cyhoeddodd dau o'r sêr mwya', Gareth Edwards a Gerald Davies, eu bod yn ymddeol.

  • Llwyddodd Berwyn Price i gipio medal aur yng Ngemau'r Gymanwlad yn y 110 metr dros y clwydi. Daeth aur arall i John Burns yn y codi pwysau.

  • Johnny Owen, y bocsiwr main o Ferthyr, oedd Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn yng Nghymru ar ôl iddo ennill teitl bantam y Gymanwlad a theitl gwledydd Prydain y flwyddyn gynt.

  • Anghofiwch gân Lloegr yng Nghwpan y Byd, record bêl-droed fawr y flwyddyn oedd "I Mewn i'r Gôl" i ddathlu llwyddiant clwb Wrecsam. Roedd wedi ei sgrifennu gan deulu lleol ar gyfer cystadleuaeth gan siop Gymraeg y dre'.

  • Roedd yna anrhydedd wahanol i'r gôl geidwad Dai Davies, a oedd erbyn hynny yn helpu Wrecsam yn eu hoes aur. Cafodd Wisg Wen yr Orsedd.

  • Llwyddodd Muhamad Ali i golli ac ennill teitl pwysau trwm y byd yn yr un flwyddyn trwy golli i Leon Spinks, ac wedyn ei guro.

  • Yr Ariannin a enillodd Gwpan y Byd, gyda dau chwaraewr, Osvaldo Ardiles a Ricardo Villa, yn chwarae i Spurs yn Lloegr. Yn ôl rhai, dyma ddechrau'r mewnlifiad mawr o chwaraewyr tramor i'r Cynghrair.

  • Ond dau dîm llai ffasiynol a enillodd brif wobrau pêl-droed Lloegr - Nottingham Forest yn ennill y Bencampwriaeth dan Brian Clough ac Ipswich Town yn cipio Cwpan yr FA, a chadwodd Lerpwl Gwpan Ewrop.

  • Enillodd y Cymro, Ray Reardon, bencampwriaeth snwcer y byd am y chweched tro, a'r tro ola'. Ar yr un pryd, enillodd Cliff Wilson o Dredegar y teitl amatur er ei fod tros ei 40 oed ac yn diodde' problemau gyda'i olwg.

  • Enillodd Martina Navratilova deitl merched Wimbledon am y tro cynta' - yn ôl rhai hi yw'r gorau erioed.

    GWYDDONIAETH A THECHNOLEG

  • Geni Louise Brown, y babi test tiwb cynta' ar Orffennaf 25. Er bod rhai gwyddonwyr wedi hawlio llwyddiant cyn hyn, dyma'r achos sicr cynta'. Aeth hi i weithio i'r post yn ddiweddarach.

  • Dyfeisiwyd calon artiffisial a'i henwi ar ôl y gwyddonydd Jarvik.

  • Dyfais bwysig arall, sydd wedi achub oriau ac oriau i lawer o weithwyr swyddfa, oedd y VisCalc, y rhaglen gynta' i drafod cyfrifon yn gyflym - spreadsheet.

  • Ym maes cyfrifiaduron hefyd, cafwyd y bwrdd bwletin cyfrifiadurol cynta'.

  • Daethpwyd o hyd i dwll du newydd yn y gofod- medden nhw. Hanfod y rhain yw na fedr neb eu gweld nhw - gweddillion sêr anferth ydyn nhw sydd mor ddwys a thrwchus fel na fedr golau ddianc o afael eu disgyrchiant. Medden nhw.

    FFORDD O FYW

  • Daeth Calan Mai yn Å´yl Banc swyddogol - dyma ddiwrnod rhyngwladol y gweithwyr.

  • Roedd dylanwad sinema a theledu'n amlwg ar ffasiwn, gyda'r ffilm Grease yn atgyfodi dillad yr 1950au a llwyddiant y gyfres Wonderwoman yn gwneud i ferched feddwl fod bwts gwirion yn dda.

  • Yn waeth byth, daeth loncian yn ffasiynol iawn a hynny'n gwneud i bobl na ddylai wneud hynny wisgo mewn lycra tynn.

  • Tegan y flwyddyn yn ôl y gwneuthurwyr oedd model o Combine Harvester.

  • Ond roedd yn well gan lawer o bobl ifanc chwarae gyda'u Atari newydd - offer gêmau fideo a agorodd y ffordd i gameboys yn ddiweddarach. Roedd wedi ei ddyfeisio yn 1977, ond yn 1978 y daeth yn boblogaidd ... a thros y môr yn Japan, roedd yna ddyfais arall yn barod i'n goresgyn - gêm fideo y Space Invaders.

  • Roedd cwmni Cymraeg yn ceisio manteisio ar ddatblygiad arall - sefydlwyd EOS i gyhoeddi fideos trwy gyfrwng y Gymraeg. Y dyn teledu, Euryn Ogwen, oedd un o'r sylfaenwyr.

  • Roedd hi'n flwyddyn am dorri recordiau - aeth balŵn ar draws yr Iwerydd am y tro cynta', gan gymryd 138 o oriau, a llwyddodd y Prydeiniwr Eddie Kidd i dorri record Evel Knievel trwy lamu tros 14 o fysiau dybl-decyr ar feic modur... heb sôn am y boi o swydd Hertford a gyflawnodd 120 naid parashiwt mewn 11 awr a 10 munud.

  • Roedd swydd hollol newydd Golygydd Radio Cymru'n cael ei hysbysebu ... a'r cyflog rhwng £7,980 a £10,500.

  • Roedd hi'n ddiwedd cyfnod a ffordd o fyw yn ardal Cwm Tydu, wrth i Dylan adael fferm y Cilie a thorri cysylltiad y lle gyda'r teulu rhyfeddol o feirdd gwlad.

  • Roedd yna newid ffasiwn ym myd recordiau hefyd - daeth senglau 12" yn fwy poblogaidd na'r rhai bach mwy cyffredin.

    MARWOLAETHAU 1978

  • Bu farw Clough Williams-Ellis, y pensaer a'r cadwriaethwr, a chynllunydd pentre' Eidalaidd Portmeirion.

  • Bardd a gollwyd oedd J.M. Edwards, prifardd a ddaeth yn wreiddiol o ardal y Mynydd Bach, Ceredigion.

  • Roedd y gwleidydd Selwyn Lloyd o dras Gymreig hefyd. Bu'n llefarydd TÅ·'r Cyffredin.

  • David Williams oedd un o haneswyr mawr Cymru, yn enwedig oherwydd ei waith ar derfysgoedd Rebecca a'i lyfr am hanes modern y wlad.

  • Marwolaeth o fath arall - priodas Tony Armstrong Jones (o Bontnewydd) a'r Dywysoges Margaret.

    Ymhlith marwolaethau eraill, roedd:

  • Harold Abrahams, y rhedwr a enillodd anfarwoldeb trwy'r ffilm Chariots of Fire.
  • Joe Davis, y chwaraewr biliards a snwcer
  • Hugh MacDiarmid, y bardd, y comiwnydd a'r cenedlaetholwr Albanaidd (ei enw iawn oedd Christopher Murray Grieve)
  • Dau arweinydd gwleidyddol - Golda Meir (Israel) a Jomo Kenyatta (Kenya)
  • Willy Messerschmitt, y dyfeisydd awyrennau o'r Almaen
  • Keith Moon, drymiwr gwyllt The Who.
  • Aldo Moro, cyn brifweinidog yr Eidal - ei gipio a'i lofruddio gan y Frigâd Goch.
  • Georgi Markov, y llenor o Fwlgaria a ddihangodd rhag Comiwnyddiaeth a chael ei lofruddio yn Llundain gydag ymabarél wenwynig.


  • Cofio...

    [an error occurred while processing this directive] [an error occurred while processing this directive] [an error occurred while processing this directive]


    About the ÃÛÑ¿´«Ã½ | Help | Terms of Use | Privacy & Cookies Policy
    Ìý