ÃÛÑ¿´«Ã½

Explore the ÃÛÑ¿´«Ã½
This page has been archived and is no longer updated. Find out more about page archiving.

LLUN
17eg Tachwedd 2014
Hygyrchedd
Geiriau Yn Unig

ÃÛÑ¿´«Ã½ ÃÛÑ¿´«Ã½page
ÃÛÑ¿´«Ã½ Cymru

Ymateb

Cymorth

Wedi mwynhau'r ddalen hon?
Anfonwch hyn at gyfaill!

Ìý
Cofio...?
Tanni Grey-Thompson
Y penawdau, y pethau, y bobl...
Tanni Grey-Thompson yn cipio un o brif wobrau "Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn" y ÃÛÑ¿´«Ã½

Clicwch ar bwnc:

Cymru
Y Byd
Cerddoriaeth
Celfyddydau
Ffilmiau
Teledu a Radio
Chwaraeon
Gwyddoniaeth
Ffordd o Fyw
Marwolaethau

CYMRU

  • Cafodd y Prif Ysgrifennydd, Alun Michael, ei wrthod mewn pleidlais o ddiffyg hyder gan y Cynulliad a daeth Rhodri Morgan yn ei le. Cyn diwedd y flwyddyn, newidiwyd ei deitl ef yn Brif Weinidog.

  • Erbyn diwedd y flwyddyn, roedd wedi taro bargen gyda'r Democratiaid Rhyddfrydol i ffurfio llywodraeth ar y cyd. Cafodd y Democratiaid ddwy sedd yn y Cabinet.

  • Daeth gwleidydd newydd i'r amlwg, wrth i'r ffermwr o Glwyd, Brynle Williams, arwain protestiadau tros bris tanwydd. Yn ddiweddarach byddai'n dod yn AC Toriaidd. Bu sawl blocâd ar ganolfannau olew trwy wledydd Prydain gan greu anhrefn.

  • Roedd yna helynt yn Shir Gâr tros benodi uwch swyddog newydd I fod yn gyfrifol am addysg a diwylliant - roedd cwyno ar ôl i'r Cyfarwyddwr Addysg ar y pryd, Keith Davies, fethu â chael cyfweliad. Mae bellach yn gynghorydd ei hun.

  • Cafwyd isetholiad yng Ngheredigion ar ôl i Cynog Dafis roi'r gorau i swydd aelod seneddol er mwyn canolbwyntio ar y Cynulliad. Cadwodd Plaid Cymru y sedd yn gyfforddus, trwy Simon Thomas.

  • Ymddiswyddodd Dafydd Wigley o fod yn Llywydd Plaid Cymru a'i harweinydd yn y Cynulliad - yn rhannol oherwydd iechyd ond yn rhannol am ei fod yn teimlo nad oedd pawb yn ei gefnogi.

  • Roedd yna sawl galwad am ddychwelyd Llythyr Pennal i Gymru er mwyn dathlu 600 mlwyddiant coroni Owain Glyn Dŵr yn Dywysog Cymru. Yn y diwedd, cafodd y Llyfrgell Genedlaethol hawl gan Ffrainc i fenthyg y llythyr a oedd yn amlinellu dyheadau Glyn Dŵr.

  • Galwodd Adroddiad Waterhouse i gam-drin plant yn y Gogledd am sefydlu Comisiynydd Plant i Gymru - y cynta' yn y DU. Daeth y swydd i fod y flwyddyn wedyn.

  • Roedd yna ragor o drafod ar ddiogelwch rheilffyrdd ar ôl i ddwy ferch fach gael eu lladd yn croesi'r lein ger Borth yng Ngheredigion.

  • Agorwyd yr Ardd Fotaneg Genedlaethol yn Llanarthne ger Llandeilo, gyda tho'r tÅ· gwydr yr un mwya' yn Ewrop.

    Y BYD

  • Kala Sosefina Mileniume Kauvaka o Tonga oedd babi cynta'r byd yn y Mileniwm newydd. A chryfhaodd galwadau'r ymgyrch Jiwbilî 2000 am ddileu dyledion y Trydydd Byd.

  • Dedfrydwyd y Dr Harold Shipman o ardal Manceinion i dreulio gweddill ei fywyd yn y carchar am ladd o leia' 15 o'i gleifion dan ei ofal. Ond roedd amheuaeth ei fod wedi lladd mwy na 300 arall.

  • Tynnodd Israel ei lluoedd o Libanus am y tro cynta' ers 22 mlynedd ond creodd ei phrif weinidog newydd, Ariel Sharon, anhrefn wrth ymweld ag un o safleoedd crefyddol y Moslemiaid yn Jeriwsalem. Dyna ddechrau gwrthryfel newydd ymhlith y Palesteiniaid - yr Intifada.

  • Damwain Concorde ym Mharis - 113 yn cael eu lladd wrth i'r awyren Air France gwympo i'r ddaear wrth geisio codi. Codwyd ofnau am ddiogelwch Concordes eraill hefyd.

  • Lladdwyd dau o gefnogwyr clwb pêl-droed Leeds pan oedd eu tîm yn chwarae allan yn Nhwrci, yn erbyn Galatasaray.

  • Y gweriniaethwr George W Bush yn curo'r Democrat Al Gore i ddod yn Arlywydd yr Unol Daleithiau. Ond, roedd amheuon mawr tros ddilysrwydd y canlyniad yn Florida a gohiriwyd y datganiad terfynol am fis.

  • Bom yn ffrwydro mewn banc yn Wall Street, Efrog Newydd, gan anafu nifer o bobl - yr ymosodiad terfysgol cynta' allan o 11 ar y byd Gorllewinol yn ystod y pum mlynedd nesa'.

  • Bu raid i Slobodan Milosevic ymddiswyddo o fod yn Arlywydd Serbia ar ôl cyfres o brotestiadau cyhoeddus.

  • Daeth Vladimir Putin yn Arlywydd Rwsia yn lle Boris Yeltsin, gan gryfhau gafael haearn y Llywodraeth.

  • Cafodd dau achos llofruddiaeth sylw mawr yn Lloegr - bu galwadau am ddeddf newydd i ddatgelu enwau troseddwyr rhyw ar ôl llofruddiaeth merch fach o'r enw Sarah Payne, a dechreuodd cyfres o ymchwiliadau ac achosion llys tros farwolaeth bachgen croenddu o'r enw Damilola Taylor. Dim ond yn 2006 y llwyddwyd i alw ei laddwyr i gyfri'.

    CERDDORIAETH

    Yn Gymraeg ...

  • Cafodd y Big Leaves bedair gwobr yn seremoni Gwobrau Roc a Phop Radio Cymru.

  • Cafwyd yr ymgais ddiweddara' i greu band poblogaidd i'r 'kids' Cymraeg, gyda Cic - band a chyfres deledu. Ymgais arall â thafod yn y boch oedd Bois Bach, y 'boi band' o ardal Crymych.

  • Cyhoeddodd y Super Furry Animals eu halbwm fawr Gymraeg gynta', Mwng, a chael llwyddiant mawr. A chyhoeddodd MC Mabon (alias Griff Meredith) ei albwm cynta' yntau.

  • Roedd Adiemus, gan y cyfansoddwr o Benrhyn Gwyr, Karl Jenkins, ar frig y siartiau clasurol.

  • Daeth Gwenda Owen yn ôl i ganu ar ôl brwydro i guro canser.

  • Cafwyd cyhuddiadau fod Arfon Wyn, enillydd Cân i Gymru, wedi benthyg syniadau gan fand o Iwerddon ar gyfer ei gân fuddugol, Cae o Ŷd. Roedd ef yn gwadu hynny a ddaeth dim o'r cwynion yn y diwedd.

    Yn Saesneg ...

  • Roedd dyddiau'r rhifau 1-am-wythnosau wedi hen fynd, gyda'r brif gân yn newid bron pob wythnos.

  • Fe fu'r cerddor o'r Garnant, John Cale, yn ôl yng Nghymru yn gwneud ffilm am roc Cymraeg, Beautiful Mistake.

  • Fel arfer, roedd yna record ryfedd ar y brig tros y Nadolig, gyda Bob the Builder yn disodli'r rapiwr, Eminem.

    Dyma'r rhifau 1:

  • Westlife - I Have A Dream/Seasons In The Sun

  • Manic Street Preachers - Masses Against The Classes

  • Britney Spears - Born To Make You Happy

  • Gabrielle - Rise

  • Oasis - Go Let It Out

  • All Saints - Pure Shores

  • Madonna - American Pie

  • Chicane featuring Bryan Adams - Don't Give Up

  • Geri Halliwell - Bag It Up

  • Melanie C with Lisa 'Left Eye' Lopes - Never Be The Same Again

  • Westlife - Fool Again

  • Craig David - Fill Me In

  • Fragma - Toca's Miracle

  • Oxide & Neutrino - Bound 4 Da Reload (Casualty)

  • Britney Spears - Oops!...I Did It Again

  • Madison Avenue - Don't Call Me Baby

  • Billie Piper - Day & Night

  • Sonique - It Feels So Good

  • Black Legend - You See The Trouble With Me

  • Kylie Minogue - Spinning Around

  • Eminem - Real Slim Shady

  • Corrs - Breathless

  • Ronan Keating - Life Is A Rollercoaster

  • Five and Queen - We Will Rock You

  • Craig David - 7 Days

  • Robbie Williams - Rock DJ

  • Melanie C - I Turn To You

  • Spiller- Groovejet (If This Ain't Love) Madonna - Music

  • A1 - Take On Me

  • Modjo - Lady (Hear Me Tonight)

  • Mariah Carey & Westlife - Against All Odds

  • All Saints - Black Coffee

  • U2 - Beautiful Day

  • Steps - Stomp

  • Spice Girls - Holler/Let Love Lead The Way

  • Westlife - My Love

  • A1 - Same Old Brand New You

  • LeAnn Rimes - Can't Fight The Moonlight

  • Destiny's Child - Independent Women Part 1

  • S Club 7 - Never Had a Dream Come True

  • Eminem - Stan

  • Bob The Builder - Can We Fix It?

    CELFYDDYDAU

  • Roedd yr Eisteddfod Genedlaethol yn Llanelli ac, wrth ennill y Fedal Ryddiaith, llwyddodd yr awdur Eurig Wyn i dwyllo'r beirniaid i feddwl mai merch oedd. Aeth y Gadair i'r darlithydd Llion Jones a'r Goron i'r newyddiadurwr Dylan Iorwerth.

  • Cafodd dau o gewri'r byd rygbi eu gwneud yn aelodau o Orsedd y Beirdd - Orig 'El Bandito' Williams, y reslar, a Delme Thomas, un o arwyr rygbi Llanelli a Chymru.

  • Ym myd cerdd, cafodd y cyfansoddwr Guto Puw sylw ym Mangor wrth drefnu perfformiad gan feicwyr, yn canu eu clychau, canu a chwythu. Ac fe ddaeth y gantores Shan Cothi yn enwog wrth ennill rhan yn y sioe West End, Phantom of the Opera.

  • Yn y cyfamser, roedd yr actor Cymraeg, Matthew Rhys, yn mynd i'r gwely (ar lwyfan) gydag un o sêr mawr Hollywood, Kathleen Turner, mewn perfformiad o The Graduate.

  • Agorodd oriel newydd y Tate Modern yn Llundain a chynhaliwyd Gŵyl Bryn Terfel yn y Faenol ger y Felinheli am y tro cynta'.

  • Daeth y gwaith i ben o baratoi Caneuon Ffydd, y llyfr emynau ar y cyd i'r prif enwadau crefyddol. Ond bu raid gohirio'r cyhoeddi tan 2001 am fod cymaint wedi archebu copi ymlaen llaw - 60,000.

  • Cynhaliodd Gwasg Gomer gystadleuaeth Nofel 2000 i awduron newydd a chafodd ei hennill gan Owen Martell, gyda Cadw dy Ffydd, Brawd.

  • Cafodd Cymru Fardd Plant swyddogol am y tro cynta' - Myrddin ap Dafydd - a chafodd y ferch ifanc Catrin Finch ei gwneud yn delynores swyddogol i'r Tywysog Charles.

  • Bu raid i Joanna Weston ymddiswyddo o fod yn Brif Weithredwr Cyngor y Celfyddydau - dywedwyd fod y corff wedi "colli ei hygrededd" ar ôl sawl ffrae, gan gynnwys un tros theatr mewn addysg.

  • Roedd Eisteddfod yr Urdd ym Mro Conwy - aeth y Goron am yr ail dro i Einir Gwenllian Thomas, y Gadair i Ifan Prys, y Fedal Lenyddiaeth i Mari Stevens a'r Fedal Ddrama i Llinos Snelson.

    FFILMIAU

  • Roedd hi'n flwyddyn wan o ran ffilmiau Cymreig, gyda'r brif un, Rancid Aluminium, yn cael ei lambastio.

  • Ond o leia' roedd Ioan Gruffudd yn 102 Dalmatians, dilyniant i ffilm enwog Walt Disney. Ac roedd cŵn bach o Gribyn a Sir Fôn yn cadw cwmni iddo.

  • Roedd yna Oscar am wisgoedd arbennig i Lindy Hemming o Grugybar ger Llandeilo. Y ffilm oedd Topsy Turvy.

  • Llwyddiant annisgwyl y flwyddyn oedd Billy Elliott, am fachgen o ardaloedd glo Swydd Efrog yn mynd o ganol Streic Fawr 1984 i fod yn ddawnsiwr ballet.

  • Un o'r ffilmiau a gafodd ei chanmol fwya' gan y beirniaid oedd Crouching Tiger, Hidden Dragon gan Ang Lee. Er mai ffilm Chinaeg oedd hi, roedd hi'n llwyddiant anferth yn America ac fe enillodd bedwar Oscar.

    TELEDU A RADIO

  • Dyma flwyddyn y Brawd Mawr - daeth Big Brother i'r sgrîn a rhoi bywyd newydd mewn rhaglenni 'realiti'. A daeth un o gymeriadau comedi mawr y degawd i fod hefyd, wrth i'r hanner Cymro, Sacha Baron Cohen, ddyfeisio Borat o Kazakhstan.

  • Roedd yna ffrae anferth tros y rhaglen deledu Cân i Gymru ar ôl i S4C orfod cyfadde'' fod y systemau ffôn wedi methu a'r ffigurau terfynol wedi eu ffugio.

  • Roedd Dewi Pws yn cyfuno hiwmor a gwybodaeth wrth iddo ef a'r dyn camera, Alun Huws, grwydro i lefydd anghysbell y blaned yn Byd Pws.

  • Ar ôl trôns Notting Hill, roedd yna rôl fwy anarferol fyth i Rhys Ifans, yn llais i gartwnau teledu Sali Mali. Actor lad-aidd arall, Neil Morrissey, oedd llais Bob the Builder yn y cartŵn Saesneg.

  • Ymgais y flwyddyn at gomedi ar S4C oedd y sgetsus, Llwyth o Docs, gyda phobol fel Emyr 'Himyrs' Roberts ac Emyr Wyn a'r gyfres ddrama epig oedd Llafur Cariad gan Gareth Miles, am yrfa gwleidydd Llafur. Y gyfres ffeithiol fawr oedd Y Celtiaid, gyda'r newyddiadurwr Guto Harri'n cyflwyno.

    CHWARAEON

  • Ffrainc yn ennill twrnament pel-droed Ewro 2000 wrth guro'r Eidal 2-1 ac, felly, yn bencampwyr Ewrop a'r Byd. A gosodwyd record byd wrth i Luis Figo gael ei drosglwyddo o Barcelona i Real Madrid am 60 miliwn Ewro, tua £40 miliwn.

  • Er fod Abertawe wedi ennill Pencampwriaeth y Drydedd Adran trwy gael gêm gyfartal yn Rotherham yng ngêm ola'r tymor, amharwyd ar y dathlu wrth i un o'u cefnogwyr, Terry Coles, gael ei ladd dan garnau un o geffylau'r heddlu.

  • Dim ond Cymry oedd yn rownd derfynol Pencampwriaeth Snwcer y Byd wrth i Mark Williams guro'r siaradwr Cymraeg Matthew Stevens o 18-16.

  • Daeth gyrfa athletwr mwya' llwyddiannus Cymru i ben heb fedal wrth i Colin Jackson ddod yn bumed yn y Gêmau Olympaidd yn Awstralia.

  • I lawer, Gêmau Cathy Freeman oedd y rheiny, wrth i'r ferch leol ennill yr aur yn y 400 medr. Enillodd y DU 11 aur, 10 arian a 7 efydd, gan ddod yn ddegfed. Enillodd Jonathan Edwards y naid driphlyg a chafodd y rhwyfwr Steve Redgrave ei bumed medal aur yn olynol yn y rhwyfo i bedwar, gan osod record newydd.

  • Trodd pump yn chwech wrth i'r Eidal ymuno â Phencampwriaeth Rygbi'r Chwe Gwlad ac roedd yna gap cynta' yn eu herbyn nhw i asgellwr ifanc o'r enw Shane Williams.

  • Roedd yna helynt yn y byd rygbi, wrth i Gymru gael eu cyhuddo o roi lle i chwaraewyr annilys. Yn groes i'r hyn a ddywedwyd, methodd dau chwaraewr o Seland Newydd, Brett Sinkinson a Shane Howarth, â phrofi fod eu teidiau'n dod o Gymru.

  • Dyma'r flwyddyn y daeth y ddwy chwaer, Venus a Serena Williams, i'r brig ym myd tennis. Enillodd Venus bencampwriaeth yr Unol Daleithiau ac wedyn Wimbledon, ar ôl curo ei chwaer yn y rownd gynderfynol.

  • Enillodd Tiger Woods dri o bedwar prif deitl y byd golff ac ennill bron $10miliwn mewn gwobrau.

  • Chwaraewyd y gêm ola' yn Stadiwm Wembley, gyda chwaraewr yr Almaen yn sgorio eu gôl ola' yno, wrth i'w wlad guro Lloegr o 1-0. Byddai hyn yn golygu fod prif gêmau pêl-droed Lloegr yn cael eu chwarae yn Stadiwm y Mileniwm am y chwe blynedd nesa' ... o leia'.

  • Dau ddyn cry - y chwaraewr rygbi, Delme Thomas, ac Orig 'El Bandito' Williams yn cael eu derbyn i'r Orsedd.

    GWYDDONIAETH A THECHNOLEG

  • Cyhoeddodd gwyddonwyr eu bod bellach yn gallu mapio'r holl enynnau dynol.

  • Ar Chwefror 2, am y tro cynta' ers Awst 28, 888, roedd pob ffigwr yn y dyddiad yn eilrif - 02.02.2000.

  • Roedd gwyddonwyr yn Aberystwyth yn dweud eu bod wedi darganfod gwybodaeth newydd am natur cartilag ac y byddai hynny'n help mawr wrth drin anafiadau, ymhlith chwaraewyr pêl-droed, er enghraifft.

  • Roedd yna nifer o ddyfeisiadau newydd i helpu monitro iechyd a diogelwch o bell, gan ddefnyddio lloerennau neu signalau radio.

  • Mai 3 oedd y noson fawr i seryddwyr am fod yr haul, y lleuad a phump o'r prif blanedau yn agos iawn at ei gilydd yn y ffurfafen. Am fod hyn yn ddigwyddiad anghyffredin iawn, roedden nhw'n cynhyrfu'n ofnadwy.

    FFORDD O FYW

  • Dilynodd dau o sêr Hollywood y ffasiwn diweddara' - priododd Catherine Zeta Jones o Abertawe a Michael Douglas, ychydig o fisoedd wedi geni eu mab, Dylan.

  • Crop tops, jins isel a thatŵs ar waelod y cefn oedd y ffasiwn i ferched. I ddynion - jins bagi, isel gyda thrôns yn y golwg.

  • Un o'r swyddi a ddaeth ar gael yn ystod y flwyddyn oedd Cadeirydd Bwrdd yr Iaith - £24,000 y flwyddyn am ddeuddydd o waith yr wythnos.

  • Cafwyd enghraifft o wiriondeb gwario arian Loteri, gydag ymgais i gludo un o feini'r Preseli ar y môr i gyfeiriad Côr y Cewri. Fe suddodd ger glannau Sir Benfro. Caeodd Dôm y Mileniwm hefyd, un arall o'r cynlluniau Loteri mawr. ... ond o leia' cafodd Sharon Roberts o Ddeiniolen jacpot o fwy na £1 miliwn.

  • Tegan cwlt y flwyddyn oedd cardiau Pokemon ac roedd yna fersiwn bwrdd o'r gêm deledu Who Wants to be a Millionaire? a doliau Bob the Builder i'r plant bach.

  • Roedd yna ddadlau tros gynlluniau i blannu cnydau GM yn Sealand yn Sir y Fflint a Mathri yn Sir Benfro. Cafwyd protestiadau i'w rhwystro.

  • Roedd cwmni cludo Owens o Lanelli yn bygwth peidio â theithio dramor ar ôl cael dirwy am gario ffoaduriaid mewn lorri, heb yn wybod i'r gyrrwr. Mewn digwyddiad arall, cafwyd mwy na 50 o ffoaduriaid yn farw mewn lorri yn Dover.

  • Windows yn rhyddhau Windows 2000, ac yn ddiweddarach yn y flwyddyn yn cyhoeddi Windows Me. Daeth Playstation 2 ar y farchnad a daeth feirws o'r enw y Love Bug i achosi anhrefn.

  • Rhedodd y trên bach am y tro cynta' ers degawdau rhwng Caernarfon a Waunfawr - y cam mawr cynta' i adfer lein fach Eryri.

  • Le Gallois - y bwyty Cymraeg-Ffrengig yng Nghaerdydd, oedd bwyty newydd gorau Cymru yn ôl The Good Food Guide.

    MARWOLAETHAU

  • Howard Winstone o Ferthyr oedd un o bencampwyr paffio mwya' llwyddiannus Cymru - enillodd deitl pwysau plu y byd yn 1968.

  • R.S. Thomas oedd bardd Saesneg mwya' Cymru yn ail hanner yr ugeinfed ganrif, gyda'i gerddi am fywyd cefn gwlad, cenedlaetholdeb a chrefydd. Roedd hefyd yn ffigwr gwleidyddol dadleuol.

  • Roedd Josef Herman yn arlunydd o Wlad Pwyl a ddaeth i fyw i ardal Ystradgynlais a threulio'r rhan fwya' o'i yrfa yn darlunio'r bobol leol, yn arbennig y glowyr.

  • Bargyfreithiwr a pherchennog cwmni cyhoeddi oedd Syr Alun Talfan Davies. Roedd hefyd yn enwog am ei ymrafael cyfreithiol yn erbyn y cylchgrawn Lol.

  • Roedd Emrys Jones yn un o newyddiadurwyr mwya' disglair Cymru ac yn dderyn drycin hefyd. Bu farw cyn cyrraedd ei hanner cant.

  • Ymhlith y marwolaethau eraill, roedd:

  • Paula Yates - cyn-wraig Bob Geldof a merch y cyflwynydd teledu, Jess Yates, o ardal Bae Colwyn.

  • Desmond Llewelyn - yr actor o Sir Fynwy, Q yn ffilmiau James Bond.

  • Rosemarie Frankland - y ferch o'r Rhos a ddaeth yn Miss World yn 1961.

  • Syr Stanley Matthews - un o chwaraewyr pêl-droed gorau Lloegr erioed.

  • Barbara Cartland - awdures binc y llyfrau rhamant.

  • Syr John Gielgud - un o'r actorion clasurol Saesneg.

  • Syr Alec Guinness - actor ac awdur.

  • Charles Shulz - yr arlunydd a greodd gartwnau Peanuts.

  • Syr Robin Day - arch-holwr teledu Lloegr.

  • Reggie Kray - un o'r ddau frawd a greodd ddychryn yn East End Llundain yn yr 1960au.

  • Cofio...

    [an error occurred while processing this directive] [an error occurred while processing this directive] [an error occurred while processing this directive]


    About the ÃÛÑ¿´«Ã½ | Help | Terms of Use | Privacy & Cookies Policy
    Ìý