
Episode 18
Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDhòmhnaill. Events of the last three weeks in the First World War 100 years ago.
Ann a Lunnainn, air 17mh den Iuchar 1915, nochd dithis ann an cùirt armailteach fo amharas gur e luchd-brathaidh a bh' annta. Bha Heicke Janssen agus Willem Roos air a thighinn dhan bhaile ag rà dh gur e luchd-reic shiogà ran a bh' unnta - ach an e?
Gheibh sinn a-mach bho Ghilleasbuig MacDhòmhnaill mar a spreadh mèinn mhòr aig Chateau de Hooge air a 19mh den Iuchar le call-beatha agus sgrios mhòr air an à rainneachd mu chuairt. Cluinnidh sin cuideachd bhon fheadhainn a bha a' cumail leabhraichean-latha agus a' sgrìobhadh dhachaigh - Eòghann Macartair à Ile, Eòghann MacNeacail à Griomasaigh, Murchadh Moireach à Leòdhas agus Aonghas MacNèill à Barraigh a bh' air bòrd SS Ajax aig Port Mudros.
Am measg na chailleadh sa Chogadh air an t-siathamh là fichead den Iuchar bha athair sianar chloinne à Leòdhas. Bhà saich Murchadh MacCoinnich, Murchadh Eòghainn à Port Bholair, le appendicitis ann an Amara am Mesopotamia. Bha e dà fhichead 's a h-aon agus mus deach e a Mhesopotamia bha e air còig bliadhna deug a thoirt san RNR. Chuala an sgrìobhadair Calum MacFhearghais bho mhà thair mar a thà inig naidheachd bà is Mhurchaidh Eòghainn, a h-athair, chun an teaghlaich agus na facail a bh' aig am mà thair dhan chloinn.
Thòisich iomairt ùr ann an Gallipoli toiseach an Lùnastal 1915, fo stiùireadh Sir Iain Hamilton. Bha na feachdan Breatannach is Frangach a chaidh air tìr sa Ghiblinn aig Ceap Helles, an ceann a deas Ghallipoli, air a bhith glaiste anns na trainnsichean on uair sin, gun chomas bristeadh a-mach on chosta. Bha feachdan Astrà ilia is Sealan Nuadh aig Anzac Cove, beagan tuath air Helles, san aon t-suidheachadh.
Bha an iomairt ùr aig Hamilton, 'Ionnsaigh an Lùnastail' no 'the Autumn Offensive', a' gabhail a-steach feachd a chur air tìr ann an à ite ùr, Bà gh Suvla mu chòig mìle tuath air Anzac Cove, agus ionnsaigh a thoirt air talamh à rd Sari Bair os cionn Anzac Cove aig an aon à m. Dh'òrdanaich e cuideachd ionnsaighean nas lugha ann an à itichean eile gus an t-Arm Turcach a tharraing air falbh à Suvla. Cluinnidh sinn mar a chaidh dhan chiad seachdain dhen iomairt.
Last on
More episodes
Broadcasts
- Mon 10 Aug 2015 12:00ÃÛÑ¿´«Ã½ Radio nan Gà idheal
- Mon 10 Aug 2015 22:00ÃÛÑ¿´«Ã½ Radio nan Gà idheal
- Sun 16 Aug 2015 13:00ÃÛÑ¿´«Ã½ Radio nan Gà idheal