Main content
An Litir Bheag 1055
Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir à ireamh 1055. This week's short letter for Gà idhlig learners.
Last on
Sun 3 Aug 2025
13:30
ÃÛÑ¿´«Ã½ Radio nan Gà idheal
More episodes
Previous
Next
Corresponding Litir
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1359
Clip
-
An Litir Bheag 1055
Duration: 03:40
An Litir Bheag 1055
Bha mi ag innse dhuibh mu Chailleach Bheag nam Bòcan – Ada Goodrich-Freer. Chleachd i beul-aithris a chruinnich an Sagart Èirisgeach, Mgr Ailein. Am measg na chruinnich e, bha an sgeul seo à Uibhist a Deas. ’S e an tiotal a tha air ‘Lachlann mac Mhaighstir Alasdair agus an Geama Iomain’.
Bha Lachlann mac Mhaighstir Alasdair a’ fuireach ann an Dreumasdal. B’ e a bhrà thair am bà rd ainmeil Alasdair mac Mhaighstir Alasdair. Aig aon à m, bha Lachlann na Chaitligeach. Ach chuir e a chùl ris a’ chreideamh.
Nuair a bha e aig uchd bà is, chuir e fios gu sagart. Ach cha do leig feadhainn eile leis an t-sagart a dhol thuige. Chaochail e às aonais deas-ghnà th bà is na h-Eaglaise. Bha a thaibhs an uair sin air seachran.
Bliadhnaichean an dèidh sin, bha balaich à Dalabrog a’ cluich iomain air an trà igh. Nam measg bha Iain mac Dhòmhaill Ã’ig ’ic Nìll. Bha ùpraid ann mu thadhal – an deach a chur gus nach deach. Bha Iain feargach. Bha e ri fìor dhroch chainnt.Â
Fhad ’s a bha an ùpraid ann, nochd fear iongantach mòr air a’ chladach. Ghabh a h-uile balach eagal agus theich iad.
Bliadhnaichean an dèidh sin, bha Iain na sgalaig aig a’ mhinistear ann an Dreumasdal. B’ e an obair aige crodh a chumail air falbh bhon arbhar air an oidhche.
Uill, oidhche a bha seo, thà inig mac a’ mhinisteir far an robh Iain. Dh’inns e do dh’Iain gun robh an crodh ag ithe an fheòir. Dh’fhalbh Iain a-mach. Chan fhac’ e an crodh. Ach bha fear mòr ann. Thionndaidh Iain agus ghabh e rathad eile, ach bha am fear mòr air a bheulaibh. Thionndaidh Iain a-rithist. A-rithist, bha am fear mòr na rathad.Â
Bha an t-eagal air Iain. Dh’èigh e, ‘A Dhia ’s a Mhoire, glacaibh m’ anam.’
Fhreagair am fear mòr, ‘Tha sin glè mhath, ach cha b’ e sin a’ chainnt a bh’ agad nuair a chuala mise mu dheireadh thu’.Â
Dh’aidich am fear mòr gur e e fhèin a chuir eagal air na balaich air an trà igh. Thà inig e a-rithist, agus thuirt e gum b’ esan taibhs Lachlainn mhic Mhaighstir Alasdair.Â
Bha Lachlann mac Mhaighstir Alasdair a’ fuireach ann an Dreumasdal. B’ e a bhrà thair am bà rd ainmeil Alasdair mac Mhaighstir Alasdair. Aig aon à m, bha Lachlann na Chaitligeach. Ach chuir e a chùl ris a’ chreideamh.
Nuair a bha e aig uchd bà is, chuir e fios gu sagart. Ach cha do leig feadhainn eile leis an t-sagart a dhol thuige. Chaochail e às aonais deas-ghnà th bà is na h-Eaglaise. Bha a thaibhs an uair sin air seachran.
Bliadhnaichean an dèidh sin, bha balaich à Dalabrog a’ cluich iomain air an trà igh. Nam measg bha Iain mac Dhòmhaill Ã’ig ’ic Nìll. Bha ùpraid ann mu thadhal – an deach a chur gus nach deach. Bha Iain feargach. Bha e ri fìor dhroch chainnt.Â
Fhad ’s a bha an ùpraid ann, nochd fear iongantach mòr air a’ chladach. Ghabh a h-uile balach eagal agus theich iad.
Bliadhnaichean an dèidh sin, bha Iain na sgalaig aig a’ mhinistear ann an Dreumasdal. B’ e an obair aige crodh a chumail air falbh bhon arbhar air an oidhche.
Uill, oidhche a bha seo, thà inig mac a’ mhinisteir far an robh Iain. Dh’inns e do dh’Iain gun robh an crodh ag ithe an fheòir. Dh’fhalbh Iain a-mach. Chan fhac’ e an crodh. Ach bha fear mòr ann. Thionndaidh Iain agus ghabh e rathad eile, ach bha am fear mòr air a bheulaibh. Thionndaidh Iain a-rithist. A-rithist, bha am fear mòr na rathad.Â
Bha an t-eagal air Iain. Dh’èigh e, ‘A Dhia ’s a Mhoire, glacaibh m’ anam.’
Fhreagair am fear mòr, ‘Tha sin glè mhath, ach cha b’ e sin a’ chainnt a bh’ agad nuair a chuala mise mu dheireadh thu’.Â
Dh’aidich am fear mòr gur e e fhèin a chuir eagal air na balaich air an trà igh. Thà inig e a-rithist, agus thuirt e gum b’ esan taibhs Lachlainn mhic Mhaighstir Alasdair.Â
The Little Letter 1055
I was telling you about Cailleach Bheag nam Bòcan – Ada Goodrich-Freer. She used oral tradition that the Eriskay priest, Father Allan, collected. Among [the material] he collected was this story from South Uist. Its title is ‘Lachlann mac Mhaighstir Alasdair and the Shinty Match’.
Lachlann mac Mhaighstir Alasdair was living in Drimsdale. His brother was the famous bard Alasdair mac Mhaighstir Alasdair. At one time, Lachlann was a Catholic. But he rejected the religion.
When he was at death’s door, he sent for a priest. But others did not allow the priest to go to him. He died without the death-rites of the Church. His ghost was then wandering.
Years later, boys from Daliburgh were playing shinty on the beach. Among them was Iain mac Dhòmhaill Òig ’ic Nìll. There was uproar about a goal – was it scored or not. Iain was angry. He was using extremely bad language.
While the uproar was happening, a really large man appeared on the shore. All the boys took fright and they fled.
Years later, Iain was a servant/lackey for the minister in Drimsdale. His work was to keep cattle from the [growing] corn at night.
Well, one particular night, the minister’s son came to where Iain was. He told Iain that cattle were eating the hay. Iain went out. He didn’t see the cattle. But there was a large man there. Iain turned and took a different route, but the big man was in front of him. Iain turned again. Again, the big man was in his way.
Iain was afraid. He shouted, ‘God and Mary, preserve my soul.’
The big man replied, ‘That’s all very well, but that wasn’t the language you used when I last heard you.’
The big man admitted that it was himself that frightened the boys on the beach. He came again, and he said that he was the ghost of Lachlann mac Mhaighstir Alasdair.
Lachlann mac Mhaighstir Alasdair was living in Drimsdale. His brother was the famous bard Alasdair mac Mhaighstir Alasdair. At one time, Lachlann was a Catholic. But he rejected the religion.
When he was at death’s door, he sent for a priest. But others did not allow the priest to go to him. He died without the death-rites of the Church. His ghost was then wandering.
Years later, boys from Daliburgh were playing shinty on the beach. Among them was Iain mac Dhòmhaill Òig ’ic Nìll. There was uproar about a goal – was it scored or not. Iain was angry. He was using extremely bad language.
While the uproar was happening, a really large man appeared on the shore. All the boys took fright and they fled.
Years later, Iain was a servant/lackey for the minister in Drimsdale. His work was to keep cattle from the [growing] corn at night.
Well, one particular night, the minister’s son came to where Iain was. He told Iain that cattle were eating the hay. Iain went out. He didn’t see the cattle. But there was a large man there. Iain turned and took a different route, but the big man was in front of him. Iain turned again. Again, the big man was in his way.
Iain was afraid. He shouted, ‘God and Mary, preserve my soul.’
The big man replied, ‘That’s all very well, but that wasn’t the language you used when I last heard you.’
The big man admitted that it was himself that frightened the boys on the beach. He came again, and he said that he was the ghost of Lachlann mac Mhaighstir Alasdair.
Broadcast
- Sun 3 Aug 2025 13:30ÃÛÑ¿´«Ã½ Radio nan Gà idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.