
07/06/2002
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 153
Duration: 04:36
Litir 153: Eilean Cheap Bhreatainn
Bha sinn ann an Canada an t-seachdain sa chaidh agus ’sann ann a sin a tha sinn a’ fuireach an t-seachdain-sa. Mar a bhios fios agaibh chaidh na h-uibhir de Ghaidheil a dh’fhuireach thall agus, ann an à iteachan mar Eilean Cheap Bhreatainn, bha an cà nan agus an cultar gu math là idir.
Bha sgeulaichean gu leòr ann agus, nam measg, bha Eòs Nìll Bhig, no Joe Neil MacNeil, a bhuineadh don Rubha Mheadhanach. Chaidh a thogail le seann chà raid, nach bruidhneadh ach Gà idhlig aig an taigh. Gu dearbh, cha robh Beurla idir aig an t-seann bhean. Bha Eòs ann an suidheachadh cho Gaidhealach ri duine sam bith anns “an t-seann dùthaich”.
Tha mòran de na sgeulachdan aige ann a leabhar a rinneadh leis an sgoilear Ghà idhlig, Iain Seathach. Bha “Sgeul gu Latha”, air fhoillseachadh le Oilthigh Dhùn Eideann, agus tha e air leth math. Tha a’ Bheurla ann a bharrachd air a’ Ghà idhlig is tha e feumail mar sin do luchd-ionnsachaidh. Bu mhath leam blasad beag a thoirt dhuibh de thè aca, ged a tha i nas fheà rr aig Eòs na tha i agam an seo, oir rinn mi na bu ghiorra agus na bu shìmplidh’ i.
Chaidh balach òg gu taigh a bha seo, agus bha nighean bheag na laighe anns a’ chreathail. Bha i a’ rà naich is a’ caoineadh agus thuirt am balach nam faigheadh e a leithid de bhoireannach mar bhean, nuair a thigeadh e gu aois, gum bà thadh e e fhèin. Bha seann bhoireannach an là thair agus thuirt i ris, “Coma leat, a laochain. ’S dòcha gur i an tè seo a phòsas tu fhathast.”
Dh’fhàs iad suas anns an aon choimhearsnachd agus cha robh an gille toilichte mu na thuirt an seann bhoireannach. Là a bha seo, bha e fhèin is an nighean a’ coiseachd còmhla thar drochaid. Thug e fà inne a-mach as a phòcaid. Sheall e am fà inne don nighinn agus thilg e anns an abhainn e. “Na faiceam d’ aodann tuilleadh,” thuirt e rithe, “gus am bi am fà inne agad dhomh.”
Dh’fhalbh esan a dh’fhuireach ann am badeigin eile, agus dh’fhalbh ise a dh’obair ann am muinntireas do theaghlach faisg air loch no abhainn. Ghlac iad iasg là a bha seo agus bha aice ri dheiseileachadh airson na dinnearach. Agus dè lorg i na bhroinn, ach am fà inne.
Chum i sà bhailte e agus, là a bha seo, thà inig an duine a thilg anns an abhainn e don taigh. Nuair a chunnaic i e a’ tighinn a dh’ionnsaigh an dorais, theich i don t-seòmar aice. Nuair a bha an duine a’ còmhradh, thuirt fear an taighe ris gu robh a’ bhan-òglach air teicheadh nuair a chunnaic i e. “Seadh,” ars’ an duine, “am biodh e gu diofar ged a chìthinn i?”
“Cha bhitheadh,” ars’ am fear eile, “tha i anns an t-seòmar sin shìos.”
Nuair a chaidh an duine sìos, dh’aithnich e am boireannach. “Tha mi a’ creidsinn,” thuirt e, “gun do dh’iarr mi ort gun d’ aodann a nochdadh rium gus am biodh am fà inne agad. Agus cha do dh’fhalaich thu d’ aodann.”
“O,” ars’ ise, “theirig a-null agus fosgail an drà thair beag. Tòg a’ chisteag bheag às agus thoir dhomh an neapaigin a tha na broinn. Bidh fios agad an uairsin mar a tha cùisean a’ dol.”
Nuair a chaidh an neapaigin fhosgladh bha am fà inne ann, agus dh’aithnich an duine e. “Tha mi a’ faicinn a-nist,” ars’ esan, “nach eil dòigh againn air dealachadh.” Thachair na bha an dà n don dithis agus, goirid as dèidh sin, phòs iad. Bha saoghal fada aighearach aca còmhla.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghrĂ mair na seachdaine
GnĂ ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.