ÃÛÑ¿´«Ã½

Calan Mai

Draenen Wen

Dathliad traddodiadol yn nodi diwrnod cynta'r haf yn y calendr Celtaidd.

Arferai Calan Mai fod yn ddyddiad pwysig iawn yn y calendr Geltaidd gan ei fod yn gychwyn swyddogol i'r haf. Ar noswyl Galan Mai byddai pobl yn cynnau coelcerthi fel ffordd o ragweld y dyfodol.

Roedd hefyd yn ddathliad gan fod amaethwyr yn dod â'r anifeiliaid o'r hendre i'r hafod.

Gŵyl sydd bennaf yn gysylltiedig â Chalan Mai ac yn cael ei harfer yng ngogledd ddwyrain Cymru yw'r Cadi Haf. Gŵyl ddawns ydyw wedi cychwyn o gymunedau cloddio.

Yn draddodiadol, roedd gorymdaith gyda'r dynion yn defnyddio llwch glo i dduo eu hwynebau. Roedd dau gymeriad ymhlith y dawnswyr. Un oedd Bili'r ffŵl, wedi'i wisgo mewn du, a'r llall oedd Cadi, sef dyn wedi'i wisgo fel merch.

Draenen Wen

Ar Galan Mai byddai'n arferiad i bobl addurno tu allan eu tai gyda'r ddraenen wen gan ei fod yn arwydd o ffrwythlondeb. Credent y byddai'n anlwcus i gario'r goeden fechan yma i mewn i'r tÅ·.

Byddai'r trigolion yn mynd ati i greu Bedwen Fai, sef polyn wedi ei addurno gyda rhubanau, dail y fedwen a blodau gwyllt. Cofnodwyd yr arfer yma cyn belled â'r 14eg ganrif. Nodwedd arall o'r ŵyl fyddai dawnsio a chanu carolau haf.


Llyfrnodi gyda:

Hanes

Croes Geltaidd

Crefydd y Cymry

Sut aeth Cymru o fod yn wlad y Derwyddon i wlad y Diwygiad?

Digwyddiadur

Beth sy' mlaen

Digwyddiadau mawr a bach yng Nghymru.

ÃÛÑ¿´«Ã½ iD

Llywio drwy’r ÃÛÑ¿´«Ã½

ÃÛÑ¿´«Ã½ © 2014 Nid yw'r ÃÛÑ¿´«Ã½ yn gyfrifol am gynnwys safleoedd allanol.

Mae'r dudalen hon yn ymddangos ar ei gorau mewn porwr cyfoes sy'n defnyddio dalennau arddull (CSS). Er y byddwch yn gallu gweld cynnwys y dudalen hon yn eich porwr presennol, fyddwch chi ddim yn cael profiad gweledol cyflawn. Ystyriwch ddiweddaru'r porwr os gwelwch yn dda, neu alluogi dalennau arddull (CSS) os yw'n bosib i chi wneud hynny.