Main content
Sorry, this episode is not currently available

Còmhla ri Mgr Calum MacIllFhialain

Seirbheis à tasglann a' BhBC còmhla ri Mgr Calum MacIllFhialain, nach maireann. Gaelic archive service with the late Father Calum MacLellan.

Anns an t-seirbheis seo cluinnidh sinn na laoidhean is an leughadh a leanas:
O Seinneamh don Tighearna, O Thig a-nuas a Spioraid Naoimh, Laoidh Chaluim Chille, A Thighearna Dhia agus O Shàcramaid MhicDhè agus iad air an seinn le Còisir Eaglais Naomh Bàrr sa Bhàgh a Tuath ann am Barraigh.

Leughadh: Leughadh à Soisgeul Eòin 1

Rugadh Mgr Calum ann an Glaschu ann an 1926 agus an teaghlach air gluasad a Ghlaschu airson ùine ghoirid, ach cha do chòrd e riutha agus thill iad air ais a dh'Èirisgeigh. Cha robh dad a chuimhn' aige fhèin air Glaschu agus bha e air leth toilichte gun do thill iad a dh'Èirisgeigh. 'S ann aig a' Chàrnain a bha iad a' fuireach an toiseach gus an do ghluais iad chun a' Choilleig far a bheil dachaigh an teaghlaich fhathast.

Bha mu 100 sgoilear ann an Sgoil Èirisgeigh nuair a chaidh Mgr Calum innte, agus bha 3 tidsearan aca, ach cha robh aon duine aca a' teagasg Gàidhlig. B' ann nuair a bhiodh iad a' seinn òrain bheaga an aon chothrom a bha iad a' faighinn air a' Ghàidhlig a chleachdadh san sgoil.

Bha Mgr Calum 14 nuair a thàinig ceist mun an t-sagartachd an àirde. Bha a mhàthair a-muigh a' bleoghain na bà agus 's e sin an aon àm a gheibheadh tu bruidhinn rithe leatha fhèin. Chaidh e mach far an robh i agus thuirt e rithe gun robh e ag iarraidh a bhith na shagart. Thòisich ise air rànaich agus dh'iarr e oirre an naidheachd innse dha athair. Nuair a chuala athair an naidheachd thuirt e, "Carson a tha thusa ag iarraidh seo 's tu cho mì-mhodhail?".

Chaidh Mgr Calum gu Colaiste Blairs faisg air Obar Dheathain airson trèanadh a bhith na shagart. Nuair a ràinig e a' cholaiste cha robh ainm air liosta an fheadhainn a bha a' tighinn airson a' chiad uair. Aig an àm, bha agad ris a h-uile sìon a bhuineadh dhut a thoirt don fheadhainn a bha ruith na colaiste, agus bha esan air mòran airgid fhaighinn bho nàbaidhean agus càirdean nuair a dh'fhàg e an t-eilean. Dh'fhaighnich an sagart a choinnich ris an robh airgead aige. Thòisich e air na bh' aige a dhraghadh a-mach às a phòcaid. "Ah, uill", ars an t-sagairt, "Faodaidh tu fuireach greis, co-dhiù!"

Chuir e seachad 3 bliadhna a' dèanamh Seirbheis Nàiseanta. Thairis air na bliadhnaichean sin bha e ann an Gibraltar, an Èipheit agus a' Ghrèig. Mar a thuirt e fhèin, "Bha e dìreach uabhasach. Cha robh car agad ri dhèanamh ach coiseachd agus mairdseadh agus smocadh." Ach chaidh an cur a-null gu Thessalonika sa Ghrèig, agus chòrd sin ris glan.

Ach bha gairm chun an t-sagartachd fhathast ann agus thill e dhan cholaiste, an turas seo dhan Ròimh airson 6 bliadhna. Chòrd an Ròimh ris gu mòr, na mìltean a' gabhail pàirt anns na seirbheisean agus gu sònraichte aig àm a' Charghais.

Thill e air ais a dh'Alba ann an 1953 gu bhith na shagart, an toiseach anns an Òban, an uair sin ann an Dùn Omhain (dìreach nuair a thàinig na h-Ameireaganaich agus na bàtaichean-aigeil niùclasach). Fhad 's a bha e na shagart bha e a' frithealadh pharaistean leithid Dalabrog, Bòrnais - a' chiad paraiste a bh' aige fhèin - agus bha e cuideachd sa Bhàgh a Tuath, am Beinn na Faoghla agus ann am Bàgh a' Chaisteil, agus 's ann an Èirisgeigh a chrìochnaich e na bliadhnaichean na shagart paraiste.

Bha Mgr Calum na Iar-fhear-gairm air Comhairle nan Eilean, a' chiad chomhairle a chaidh a stèidheachadh. Air sgàth obair na comhairle, choinnich e ri mòran dhaoine bhon riaghaltas agus an teaghlach rìoghail, leis a' Bhanrigh 's am Prionnsa Philip, agus Teàrlach 's Diana nam measg.

Bha e 2 bhliadhna gann de 50 bliadhna na shagairt nuair a leig e dheth a dhreuchd gu h-oifigeil ann an 2002. Tha riaghailtean na h-eaglais a' ceadachadh do shagart a dhreuchd a leigeil dheth aig 75 agus 's e sin a rinn e. Nuair a chaidh an cabhsair a thogail, bha e na b' fhasa do shagairt à Uibhist a Deas a dhol a dh'Èirisgeigh agus 's e sin a thachair. Cha robh e a' cumail cho math ach, nuair a fhuair e a shlàinte air ais, thòisich e siubhal gu àiteachan thall 's a bhos agus chuir e seachad ùine san Spainn turas neo dhà.

Chuir e seachad na làithean mu dheireadh aige air eilean àraich, a' cumail seirbheisean seachdaineil ri muinntir na paraiste agus an sàs ann an rudan sa choimhearsnachd thall 's a bhos. Ghabh e pàirt san t-sreath ainmeil, An Island Parish còmhla ri sagairt eile san sgìre.

Anns an Iuchar 2012 thàinig sgleò mhòr air eilean Èirisgeigh, agus na h-eileanan eile mun cuairt, nuair a sgaoil an naidheachd gun do dh'eug Mgr Calum ann an Ospadal an Rathaig Mhòir ann an Inbhirnis às dèidh bhith ann airson grunn sheachdainean.

30 minutes

Last on

Sun 1 Jun 2025 21:00

Broadcasts

  • Sun 14 Jul 2013 21:00
  • Sun 1 Jun 2025 21:00