
27/07/2007
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 421
Duration: 06:01
Litir 421:Edward Faragher
Rugadh Edward Faragher, no Neddy Beg Hom Ruy, ann an Creneash ann an Eilean Mhanainn anns a’ bhliadhna ochd ceud deug, trithead ’s a h-aon (1831). Bha glè bheag dhen Bheurla ga bruidhinn anns a’ bhaile sin aig an àm.
Bha athair na iasgair agus dh’obraich Neddy air an eathar aige fad seachd bliadhna. Dh’fhalbh e airson greis a Liverpool ach, gu h-iongantach, cha do dh’ionnsaich e mòran Beurla ann. Carson? Uill, bha e ag obair am measg Chuimreach agus cha robh mòran Beurla aca!
Thill Neddy a dh’Eilean Mhanainn agus chuir e seachad còig bliadhna fichead mar iasgair, ag iasgach timcheall costa na h-Èireann. Dh’fhàs e ainmeil airson cho math ’s a bha a chuid eòlais air dualchas Gàidhlig an eilein. Eadar ochd ceud deug is ochdad (1880) agus naoi ceud deug (1900) sgrìobh e mìle òran no dàn. A bharrachd air sin, rinn e tòrr eadar-theangachaidh agus sgrìobh e mu dhualchas is beul-aithris Eilean Mhanainn.
Seo sgeulachd bheag aige, air a bheil Thom Gordon as ny Mooinjer-Veggey no Tom Gòrdan agus na Daoine Beaga: Bha fear a bha seo air an robh Tom Gòrdan. Bha e a’ falbh dhachaigh à Purt ny Hinshey. Thàinig an oidhche air nuair a bha e air mullach nan slèibhtean agus cha b’ urrainn dha an rathad a dhèanamh a-mach. Chunnaic e solas a’ deàlradh. Chaidh e dha ionnsaigh.
Thàinig e gu taigh mòr. Nochd duine. Dh’iarr am fear seo air Tom a dhol a dh’iasgach cuide ris oir bha sluagh mòr a’ tighinn airson suipear a ghabhail anns an taigh aige air an oidhche sin.
Chaidh Tom cuide ris don tràigh. Tharraing iad bàta don uisge. Thog Tom na ràimh agus dh’iomraich e am bàta air falbh bho thìr. Thòisich an duine eile air iasgach agus cha b’ fhada gus an robh peile aige làn èisg. Thuirt an duine ri Tom gum bu chòir dha thighinn dhachaigh còmhla ris oir bha e gu math sgìth.
Ràinig iad an taigh agus thuirt an duine ri Tom gum bu chòir dha fuireach na h-oidhche. Bha preas mòr ri taobh na cagailte. Bha e air a bheul fodha. Chuir an duine Tom anns a’ phreas. Bha toll beag na chliathaich agus bha comas aig Tom an seòmar fhaicinn troimhe.
An ceann ùine ghoirid bha an taigh làn aoighean, fir agus mnathan, agus cleòcaichean brèagha orra. Shuidh iad sìos airson an suipear a ghabhail. Bha aon duine ann, agus falt liath air. Thuirt e, “Tha mi a’ faighinn fàileadh de dhuine.” Dh’èirich iad uile far a’ bhùird. Rinn iad rannsachadh airson Tom ach cha d’ fhuair iad lorg air.
Shuidh iad a-rithist agus thuirt am fear le falt liath a-rithist gun robh e a’ faighinn fàileadh de dhuine agus gun robh e cinnteach gun robh e am broinn an taighe. Rinn na daoine rannsachadh a-rithist ach cha do lorg iad Tom.
Thuirt fear eile, “Cuireamaid am preas thairis.” Dh’èigh Tom ann an guth mòr, “Sìth Dhè orm, fhuaireadh mi.” Ann am priobadh na sùla, bha an taigh agus na daoine air falbh. Bha Tom ann an Lhag ny Killey (Lag na Coille), na laighe air bad còinnich. Thòisich e air a cheann a sgrìobadh gus an tàinig an smuain thuige gun robh e air a bhith còmhla ris na sìthichean.
Dh’èirich e far na luig agus fhuair e an rathad dhachaigh. Thug a bhean cairteal de leann dha agus chaidh e a leabaidh. Nise, feumaidh gun do dh’innis e an stòiridh do a bhean mus deach e innte, oir an làrna-mhàireach cha robh cuimhne sam bith aige air na thachair.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-chànain na Litreach
Gnàths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.