
23/12/2006
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 338
Duration: 05:26
Litir 338: An t-Urramach Tormod MacLeòid
Bha am foghar ann. Bha an t-Urramach Tormod MacLeòid a’ searmonachadh airson an turas mu dheireadh ann an Ceap Breatainn. Bha an coitheanal mòr a-muigh air leathad oir bha an eaglais ro bheag dhaibh. Air an ochdamh là fichead dhen Dà mhair, ochd ceud deug, leth-cheud ’s a h-aon (1851), sheòl am Margaret air falbh. Bha i a’ dèanamh air Astrà ilia.
Anns na h-Eileanan Cape Verde, chaidh iad a-steach gu cala. Chuir na daoine litrichean air ais gu cà irdean is caraidean ann an Ceap Breatainn, ag innse dhaibh gu robh iad sà bhailte. Lean iad orra a dh’Afraga a Deas. Ann an Cape Town, ge-tà , chuala iad naidheachd a chuir iomagain air feadhainn aca. Bha longan ann a sin a bha a’ dèanamh air Melbourne. Faisg air a’ bhaile sin, bha òr air a lorg agus bha mòran a’ dol ann, feuch fortan a dhèanamh.
Chan ann air Melbourne a bha Tormod agus a luchd-leantainn ag amas, ge-tà . Bha mac Thormoid, Dòmhnall, ann an Adelaide, agus bha dùil aca gu robh esan air fearann a thaghadh dhaibh faisg air a’ bhaile sin. Rà inig iad Adelaide anns a’ Ghiblean ochd ceud deug, leth-cheud ’s a dhà (1852), ach bha droch naidheachd ann dhaibh. Bha Dòmhnall air a dhol gu Melbourne.
Bidh cuimhne agaibh, ’s dòcha, gu robh Dòmhnall na dheasaiche air pà ipear-naidheachd. Uill, bha tòrr naidheachdan a’ tighinn à Bhictoria aig an à m sin – far an robh na mìltean mòra air a dhol ann, a’ coimhead airson òr. Bha Dòmhnall air a dhol ann còmhla riutha.
Dh’fhuirich cuid à buidheann Thormoid ann an Adelaide. Ach cha robh fearann ann far am b’ urrainn dhaibh a bhith a’ fuireach còmhla. Mar sin, an ceann grunn seachdainean, lean cà ch orra gu ruige Melbourne.
Anns a’ bhliadhna roimhe sin, bha Melbourne air a bhith na bhaile beag, le dìreach còig air fhichead mìle duine a’ fuireach ann. A-nise bha dà mhìle duine às ùr a’ dol a dh’fhuireach ann gach seachdain. Bha iad bho air feadh an t-saoghail – Eòrpaich, Ameireaganaich is Sìonaich gu h-à raidh. Chaidh iad gu Melbourne an toiseach, an uair sin gu à iteachan mar Ballarat, far an robh na raointean òir.
Bha Tormod is a chompanaich air an dì-mhisneachadh gu mòr. Fhuair iad à ite-fuirich ann am baile theantaichean. Ach bha an t-airgead aca air a chaitheamh. Agus bha a h-uile rud ann am Melbourne uabhasach daor, eadhon an t-uisge airson òl. Cha robh aca ach aon rud a b’ urrainn dhaibh reic airson airgead fhaighinn – am Margaret. Reic iad i.
Fhad ’s a bha seo a’ tachairt, bha soitheach eile a’ dèanamh air Astrà ilia à Ceap Breatainn. B’ ise an Highland Lass. Bha na daoine oirre à diofar sgìrean ann an Ceap Breatainn agus bha eadhon feadhainn oirre à Eilean a’ Phrionnsa. Bha an fheadhainn air bòrd a’ Mhargaret uile, cha mhòr, à Baile Anna, is bha iad mion-eòlach air a chèile.
Sheòl an Highland Lass anns a’ Chèitean ochd ceud deug, leth-cheud ’s a dhà (1852). Rà inig i Adelaide san Dà mhair. Fhuair na daoine a bh’ air bòrd a-mach gu robh cùisean truagh ann am Melbourne, agus roghnaich iad fuireach ann an Adelaide airson greis.
Ann am Melbourne bha luchd-siubhail a’ Mhargaret fhathast an dòchas fuireach còmhla mar choimhearsnachd. Ach bha airgead a dhìth orra. Chaidh feadhainn aca do na raointean òir ann am Ballarat is Bendigo. Mar sin, chaidh Tormod gu tric air an rathad eadar Melbourne agus na raointean òir airson cèilidh orra. Ach bha na rathaidean sin cunnartach, mar a chì sinn anns an ath Litir.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-chĂ nain na Litreach
GnĂ ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.