
04/11/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 331
Duration: 05:09
Litir 331: An t-Urramach Tormod MacLe貌id
An t-seachdain sa chaidh bha mi ag innse dhuibh mu na Cuimrich a dh鈥檉h脿g a鈥 Chuimrigh is a chaidh a dh鈥檉huireach ann an Argentina, agus an uair sin a dh鈥檉h脿g Argentina agus a chaidh a dh鈥檉huireach ann an Saskatchewan. Uill, bha buidheann de Gh脿idheil ann a rinn an dearbh she貌rsa rud, ach chaidh iad m貌ran na b鈥 fhaide. Chanadh iad na Normanites riutha oir b鈥 e an ceannard fear air an robh Norman McLeod 鈥 an t-Urramach Tormod MacLe貌id. Anns an Litir seo, agus anns an feadhainn a leanas oirre, tha mi airson innse dhuibh mu na daoine sin.
Rugadh Tormod MacLe貌id ann an Asainte ann an seachd ceud deug is ochdad (1780). Bha a ph脿rantan ri croitearachd is iasgach ach bha Tormod na sgoilear math agus aig aois fichead 鈥檚 a seachd, chaidh e a dh鈥橭ilthigh Obair Dheathain. Dh鈥檌onnsaich e Seann Ghreugais, Matamataig, E貌las-n脿dair, Feallsanachd N脿darrach agus Feallsanachd Mhoralta. Nuair a cheumnaich e ann an ochd ceud deug 鈥檚 a dh脿-dheug (1812), bhuannaich e am bonn 貌ir airson Feallsanachd Mhoralta.
Chaidh e dhachaigh a dh鈥橝sainte agus ph貌s e a leannan, M脿iri NicLe貌id. An uair sin, airson dreuchd fhaighinn mar mhinistear, b鈥 fheudar dha dhol a Dh霉n 脠ideann airson c霉rsa a dh猫anamh ann an Diadhachd. Ach airson 霉ine mh貌r bha Tormod air a bhith a鈥 f脿s na bu theagmhaiche mun Eaglais mar a bha i agus gu seachd 脿raidh mu na ministearan innte. Bha iad ro dh矛leas do na h-uachdarain agus do dh鈥櫭筭hdarrasan na st脿ite. Bha cus 霉idh aca, na bheachd, ann an gnothaichean saoghalta, seach gnothaichean spioradail. Rinn Tormod co-dh霉nadh m貌r. Leig e seachad a鈥 mhinistrealachd. 鈥淏 fhe脿rr leam,鈥 sgr矛obh e, 鈥渁 bhith ceangailte le s猫ine ri tr脿ill nan Innsean an Iar, agus cogais shaor agam, seach a bhith ceangailte ri pearsaichean-eaglais na h-Alba mar a tha iad an-dr脿sta鈥︹
Ged a bha an Eaglais a-nise d霉inte dha, bha cothrom aige na dh鈥檌onnsaich e ann am foghlam a chur gu feum mar fhear-teagaisg. Fhuair e obair mar thidsear sgoile ann an Ulapul. 鈥橲 iad an fheadhainn a dh鈥檉hastaich e buidheann air an robh The Society for Promoting Christian Knowledge. A bharrachd air a bhith a鈥 teagasg tron t-seachdain, bhathar an d霉il gun leughadh e na Sgriobtaran do mhuinntir an 脿ite air an t-S脿baid. Cha robh am ministear, an t-Ollamh Ross, ann an Ulapul gu tric air an t-S脿baid oir bha an sg矛re aige ro mh貌r.
Agus nuair a bha e a鈥 searmonachadh ann an Ulapul, ged is e duine foghlamaichte a bh鈥 ann, cha do ch貌rd na thuirt e bhon ch霉baid ri Tormod idir. Bha Tormod dhen bheachd gu robh na searmonan aige farsaing ach eu-domhain. Sguir e dhol don Eaglais nuair a bha an t-Oll. Ross anns a鈥 ch霉baid. Cha robh e di霉id ann a bhith ag innse do dhaoine carson nach robh e a鈥 frithealadh na h-eaglais air an t-S脿baid.
Bha am ministear m矛-thoilichte mu dheidhinn dol-a-mach Thormoid. S脿baid a bha seo, bha e a鈥 searmonachadh ann an Ulapul agus dh鈥檉h脿s e feargach. Thuirt e ris a鈥 choitheanal, nan robh duine aca a鈥 toirt taic don tidsear, agus na beachdan a bha e a鈥 cur an c猫ill, gum faodadh iad falbh sa bhad. Ach chaidh e na b鈥 fhaide na sin. Dh鈥櫭瞨daich e do mhuinntir a鈥 bhaile an cuid cloinne a thoirt a-mach 脿 sgoil Thormoid. Thug a鈥 chuid a bu mhotha dhiubh an taic do Thormod, ge-t脿.
Dh鈥檌arr am ministear air an tidsear nochdadh mu choinneamh seisean na h-Eaglais. Agus ch矛 sinn d猫 thachair ann an ath-sheachdain.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.